Etik İlkeler

ETİK KURULU’NUN TEŞKİLİ

Etik Kurul Üyeleri, Genel Merkez Genel Kurulu’nca üyeler arasından Etik Süreç Yönetmeliği uyarınca gizli oyla seçilen beş (5) asil, üç (3) yedek üyeden oluşur.

ETİK KURULU’NUN GÖREVLERİ

Etik Kurulu aşağıdaki görevlerden sorumludur.

  • Etik Süreç Yönetmeliği ve Etik Yönetmeliği’nde belirtilen tanımlar doğrultusunda görev yapmak
  • Yönetim Kurulu’nun belgelere dayalı disiplin kovuşturma isteği hakkındaki tahkikata, ilgili üyeyi, taahhütlü mektupla davet etmek ve gelenin savunması alındıktan sonra gelmeyenlerin de gıyaplarında evrak incelenerek gerekli karar vermek.
Amaç:
  • Dernek üyelerine, danışan/hastalara ve kamuoyuna insanî değerleri, psikanalitik ilkeleri ve profesyonel yükümlülükleri gösterir;
  • İYPPD üyesi aday ve asil üye olan psikanalitik psikoterapistlerin ve İYPPD’de formasyonda olan adayların psikanalitik psikoterapi uyguladığı durumlarda veya (psikoterapi veya danışmanlık gibi) başka her türlü klinik uygulama için veya süpervizyondaki adaylarla  veya kurumsal bir çerçevede yapılan çalışmalar için geçerlidir;

A) Etik kurallar

  1. İnsan Hakları: Bir psikanalitik psikoterapist Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Bildirgesinde ve IPA’nın ve EFPP’nin ayrım gözetmeme ilkesinde tarif edilen temel insan haklarının ihlal edildiği bir durumda asla yer almamalı veya herhangi bir şekilde ihlale olanak tanımamalıdır.
  2. Maddi düzenlemeler:  Terapinin başlaması veya herhangi bir ücret değişikliğinin yürürlüğe konmasından önce tüm ücretler ve parasal düzenlemeler danışana/hastaya açıklanmış ve onun tarafından kabul edilmiş olmalıdır. Psikoterapist ile danışanları/hastaları arasında başka parasal ilişkiler olamaz.
  3. Profesyonel ve Genel Doğruluk:
    • Gizlilik psikoterapi uygulamasının temellerindendir. Bir psikoterapist danışanlara/hastalara ait bilgilerin ve evrakların gizliliğini korumak zorundadır.
    • Bir psikoterapist mesleğin itibarını zedeleyecek şekilde davranmamalıdır.
    • Bir psikoterapist, sadece diğer psikoterapistlerle sınırlı olmadan, herhangi bir insanın veya derneğin itibarını zedeleyecek şekilde düşüncesiz ve kötü niyetli olmamalıdır veya meslektaşlarının değerlendirmelerine isteyerek müdahale etmemelidir. Ancak zorlayıcı veya hafifletici şartlar olduğunda bu yeniden değerlendirilebilir. Çoğunluk tarafından sınırların ihlal edildiği ya da bilerek manipülasyon yapıldığı veya hakaret, küçük düşürücü söz ve eylemlerde bulunan kişiler bu maddede kastedilmektedir.
    • Bir psikoterapist, profesyonel gizliliğin gerektirdiklerine bağlı olarak danışanlara/hastalara ve meslektaşlara karşı dürüst olmalıdır; herhangi bir sahtekârlık, kandırma veya zorlayıcı bir tutum içinde bulunmamalıdır.
  4. Gücün Kötüye Kullanımı:
    • Bir psikoterapist, psikanalitik psikoterapi veya psikanaliz sırasında, formasyon görüşmesinde veya bittikten sonra psikoterapist/danışan-hasta ve psikanalist/analizan arasında olabilecek güç dengesizliğini dikkate almalı ve hastanın veya eski hastasının bağımsızlığı üzerinde aksi ve olumsuz bir etki yaratacak şekilde davranmamalıdır.
    • Bir danışan/hastanın bir psikoterapist ile psikanalitik psikoterapi tedavisi isteğe bağlıdır ve danışan/hasta herhangi bir zaman tedaviye devam etmemeyi seçebilir veya başka bir tedavi veya öneri arayışına girebilir.
    • Psikoterapinin veya başka bir tedavinin sonlandırılması karşılıklı anlaşmayla olur. Eğer bir psikoterapist tedaviye devam etmeme kararı verirse, danışanın/hastanın tedavi ihtiyacı ve mümkün olabilecek alternatif tedavi kaynaklarına ilişkin bilgilendirme konusunda makul istekleri dikkate alınmalıdır.
    • Bir psikoterapist herhangi bir mesleki veya kurumsal konumunu danışanlara/hastalara, süpervizyondaki adaylarla ve meslektaşlara baskı yapmak için kullanmamalıdır. Böyle bir amaç için gizli bilgiler de kullanılamaz.
    • Bir psikoterapist kendisinin tedavi etmekte olduğu danışana/hastaya veya süpervizyonunda olan adaya herhangi bir özel teklifte bulunamaz ve onunla cinsel ilişki kuramaz.
    • Bir psikoterapist akademik, ticari-maddi, özel (arkadaşlık, duygusal) ilişkileri olan kişileri analize ve süpervizyona almamalıdır.
  5. Standartların Sürdürülmesi, Mesleki Becerilerde Azalma ve Hastalık
    • Bir psikoterapist kendisini “Sürekli Mesleki Gelişim”e adamış olmalıdır ve meslektaşları ile ilişkisini uygun düzeyde sürdürmelidir. Bunun amacı yeterli derecede mesleki uygulama standardının ve mesleki ve bilimsel gelişmelere ilişkin yeterli güncel bilginin sürdürüldüğünden emin olunmasıdır.
    • Eğer bir psikoterapist kendi bireysel psikanalitik psikoterapisinde veya psikanalizinde bir aksaklık olmuşsa (ve dolayısıyla tatmin edici şekilde tamamlanmamışsa) veya tedavi sırasında kötüye kullanılmışsa, mağdur olan psikoterapiste onu herhangi bir suç veya hata zannı altında bırakmayacak şekilde yeni bir psikoterapi gerekli olacaktır. Ancak kişi yarım kalan psikoterapi veya psikanalizi bitmiş diye açıklarsa ve süreçte bunun doğru olmadığı ortaya çıkarsa, dernek üyeliğinden çıkarılacak böylelikle İYPPD ve EFPP üyelikleri sonlandırılacaktır.
    • Başka bir psikoterapistin etik kuralları ihlal edecek şekilde davrandığına dair bir kanıt görülürse, İYPPD’nin Etik Kuruluna veya Yönetim Kuruluna haber vermek bir psikoterapistin görevidir.
    • Bir psikoterapist kendi uygulama kapasitesi ile ilgili şüpheye düşerse, daha kıdemli bir meslektaştan öneri almalıdır; başka bir meslektaşın mesleki zorunluluklarını yerine getirme kapasitesinin bozulmuş olduğunu görürse, o meslektaşı bilgilendirmek ve onu desteklemek bir psikoterapistin görevidir. Bir psikoterapist, bir meslektaşın psikoterapi kapasitesi ile ilgili göze çarpan endişelerin olduğu bir durumda ve kişinin konuyu ele almak konusunda istekli olmadığı bir durumda, İYPPD’nin Etik Kuruluna veya Yönetim Kuruluna bilgilendirmekle görevlidir.
    • Bir psikoterapist, ölüm veya çalışamamak durumunda olma olasılığına karşı, hasta gizliliğini de dikkate alarak, tüm hastaların (tedavinin sürdürülmesi imkanını oluşturacak şekilde) bilgilendirilmesine dair gerekli şartları sağlamış olmalıdır.

B) İşleyiş

  1. İYPPD, EFPP Etik Kurulu Uluslararası Etik Yönergesinde belirtilen kurallara uygun olarak çalışır.
  2. Etik Kurul İYPPD’de formasyonda olan veya yetki almış ya da çalışan psikoterapistlerin görünür veya iddia edilen şekilde  etik olmayan davranış ve uygulamalarını tespit etmek ve bu durum hakkında gerekli süreci işletmek yükümlüğünü taşır. Kendisine doğrudan ya da YK başkanı tarafından iletilen İYPPD üyeleri, İYPPD kurumu ve İYPPD de formasyonda olan adaylar hakkındaki şikayetleri inceler.
  3. Etik kurul, profesyonel etkinlikle ilgili şikayetlerin dışında etik ilkelerin yorumlanması veya daha iyi uygulanması için kendisine doğrudan veya YK yoluyla yapılan talepleri de değerlendirir ve sonuca ulaştırır.
  4. Şikayetler ve talepler İYPPD Etik Kuruluna veya İYPPD Yönetim kuruluna e-mail ya da posta yoluyla “dikkat etik” ibaresiyle birlikte yazılı olarak ve şikayetin veya talebin sahibi kişilerce imzalanmış olarak yapılmalıdır.
  5. İYPPD Etik Kurulu söz konusu şikayet ve talebi gündemine alır. Başvurular İYPPD YK başkanlığına yapılmışsa, İYPPD YK Başkanı söz konusu yazılı şikayeti Etik Kurulu Başkanına iletir ve bu konular da Etik Kurulun gündemine girer.
  6. Etik Kurulu Başkanı şikayetle veya taleplerle ilgili incelemeyi yapmak için Etik Kurulu toplantıya çağırır.  Etik Kurul bir şikayet veya talep olmasa da yılda en az iki kez toplanmalıdır. Şikâyet ve talepler söz konusu olduğunda toplantı sayısında sınırlaması yoktur. Etik Kurulu Kurul başkanının gerekli gördüğü sıklıkla toplanır.
  7. Etik Kurulu şikayeti yapan kişi/kişiler ve şikayetin hedefi olan üye/aday ile görüşmeler veya yazışmalar yapar. Söz konusu olan bir talepse, Etik Kurulu talebin sahibi ve sahipleri ile görüşmeler ve yazışmalar yapar.
  8. Şikayet söz konusu olduğunda: Bu görüşmeler ve değerlendirmeler sonucu Etik Kurulu bir rapor hazırlar ve :
    • Şikayetin Etik Kurulun  çalışma alanına girmediği ve geçersiz olduğu yönünde bir karar verir. İlgili tarafları ve YK’yı bu yönde bilgilendirir.
    • Şikayetin etik dışı davranışı kanıtlamadığına karar verilir ve üye/aday aklanır. İlgili tarafları ve YK’yı bu yönde bilgilendirir.
    • Üyenin uyarılmasına karar verebilir. İlgili tarafları ve YK yı bilgilendirir.
    • Etik Kurul üyenin dernek üyeliğinin sonlandırılması konusunda YK’ya öneride bulunma kararı alabilir. Bu durumda YK da EFPP’nin yetkili organını bilgilendirmelidir.
  9. Talep söz konusu olduğunda: Etik Kurula gönderilen taleplerin de yazılı ve imzalı olması zorunludur. Etik Kurul talep konusundaki görüşünü talep sahiplerine ve YK’ya iletir. Gerekli görürse konunun ilk Genel Kurulda ele alınması için YK’ya başvuruda bulunur.
  10. Etik Kurulu kararlarını salt çoğunlukla alır.
  11. Etik Kurul şikayet ve taleplere koşullara uygun olarak makul bir sürede yanıt vermelidir. Sıra dışı durumlar dışında yapılan bir şikayet hakkında işlemin tümünün tamamlanma süreci bir yılı geçmemelidir. Talepler konusunda da makul bir sürede yanıt verilmelidir ve bu süre bir yıldan uzun olmamalıdır.
  12. Etik Kural ihlalini iddia eden tüm şikâyetler gizlilik içerisinde işlem görmelidir. Gizlilik, Etik Kurul üyeleri ve görevleri sırasında gizli bilgiden haberdar olması gereken diğer kurullar ve yönetim kurulu tarafından da sürdürülmelidir: bu gizlilik görevi, görev süresinin bitiminin sonrasına da uzanır. Etik Kurulunun aldığı kararları Etik Kurulu Başkanı görev süresi bitse dahi, on yıl boyunca kapalı zarf içinde saklamakla yükümlüdür.
  13. Şikâyetin Geri Çekilmesi: Etik kurula bir şikâyetin resmi olarak iletilmesi durumunda, şikâyetçi şikâyetini Etik Kurulun rızası olmadan geri çekemez. Eğer şikâyetçi etik kurulla işbirliğinden çekilirse, şikâyeti dikkate almaya devam etmek etik kurulun kendi takdirindedir. Etik Kurula resmi olarak şikayet iletildiğinde, eğer şikâyet edilen kişi işbirliğine girmez veya işbirliğinden vazgeçerse, üyelikten ayrılırsa veya vefat ederse, şikâyeti dikkate almaya devam etmek Etik Kurulun takdirindedir.
  14. Etik Kurulunun tüm çalışmaları sırasında, yaptığı incelemelerde ve kararlarında psikoterapist/danışan-hasta ilişkisine dikkat edilir. Kurul üyelerinden birinin hastası veya süpervizyonundaki aday hakkında bir inceleme yapılması söz konusu olduğunda bu şikayet sonuçlandırılana kadar o üye yerini Etik Kurulunun yedek üyelerinden birine bırakır. Aynı şekilde, Etik Kurulu üyelerinden biri hakkında bir şikayet söz konusu olduğunda o üye, bu şikayet sonuçlandırılana kadar yerini Etik Kurulunun yedek üyelerinden birine bırakır.

Etik Komitesi

etik@iyppd.org